Baza wiedzyCzy warto ocieplić dom — ekonomiczne i efektywne ocieplenie ścian zewnętrznych budynków mieszkalnych i publicznych w systemie ETICS na bazie styropianu grafitowego

Czy warto ocieplić dom? Zdecydowanie tak, ponieważ dobre ocieplenie czyni budynek tańszym w eksploatacji i bardziej komfortowym w użytkowaniu niż budynki słabo ocieplone lub nie posiadające ocieplenia. Z tym zdaniem trudno dzisiaj się nie zgodzić, wszak nowobudowane budynki mieszkalne lub publiczne są już w zdecydowanej większości klasyfikowane jako energooszczędne. Ochrona cieplna budynku na poziomie lepszym niż minimalne wymagania zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury (w sprawie Warunków Technicznych Jakim Powinny odpowiadać Budynki I Ich Usytuowanie) stało się już pewnym standardem, a istniejące budynki wymagające poprawy obecnego stanu ochrony cieplnej (szacuje się, że około 3 mln domów wymagają docieplenia) zostaną zapewne w najbliższych latach zmodernizowane.

Czy ocieplenie domu coś daje?

Prowadzone obecnie edukacyjne kampanie społeczne oraz uruchomione programy finansowego wsparcia inwestycji jak np. program „Czyste Powietrze”, mają na celu zwiększenie świadomości użytkowników budynków w zakresie zmniejszenia emisji szkodliwych gazów powstających w wyniku spalania paliw stałych i ograniczenie ich emisji przez wymianę kotłów o wysokiej sprawności spalania i poprawę ochrony cieplnej przegród zewnętrznych; docieplenie ścian zewnętrznych i w miarę możliwości innych elementów bryły budynku stropodachów, podłóg, fundamentów, itp.

Ochrona cieplna ścian zewnętrznych i innych elementów bryły budynku, która narażona jest na oddziaływanie warunków atmosferycznych (wychłodzenie lub przegrzanie), musi być odpowiednio zaprojektowana i wykonana przy użyciu sprawdzonych, kompletnych systemów ociepleń objętych Krajową lub Europejską Oceną Techniczną. Odpowiednio zaprojektowana izolacja cieplna stanowi kluczowy element systemu ociepleń i w zasadzie od jej parametrów zależy w dużej mierze, poziom komfortu wewnątrz budynku, zapotrzebowanie budynku na energie użytkową czyli: emisyjność i koszty związane z ogrzewaniem lub chłodzeniem.

Niski poziom ochrony cieplnej generuje wysokie koszty utrzymania budynku, stanowiące duże obciążenie budżetu zarządcy nieruchomości i przede wszystkim wysoką emisyjność CO2, benzo(a)pirenu i innych związków pochodzących z nieefektywnego spalania paliw stałych. Z szacunkowych danych zebranych z wielu tysięcy wykonanych audytów energetycznych oraz rzeczywistych prac termomodernizacyjnych wynika, że zapotrzebowanie budynku na energię można znacznie ograniczyć w zależnośjci od zakresu projektowanych ograniczenie zapotrzebowania budynku na energię można zmniejszyć od kilkunastu do kilkudziesięciu %. W ten sam sposób zmniejszenie zapotrzebowania budynku na energię przełoży się na mniejsze wydatki związane z zakupem nośników energii i wymierne oszczędności.

Czy warto ocieplać dom styropianem?

Dlaczego domy ociepla się styropianem? Stosowany w budownictwie w Polsce od 20 lat styropian grafitowy zyskuje z roku na rok coraz większą popularność ze względu na swoje bardzo korzystne właściwości izolacyjne. Współczynnik przewodzenia ciepła λ (lambda), który dla najlepszych płyt grafitowych TERMONIUM PLUS wynosi 0,031 W/mK. Jest to najważniejszy parametr użytkowy dla styropianu – im mniejsza wartość lambda, tym lepsze właściwości izolacyjne posiada styropian. Tak dobre parametry izolacyjne są możliwe do osiągnięcia za sprawą specjalnych dodatków w produkcji styropianu jak np. grafit, który skutecznie ogranicza starty ciepła z budynku. Wybierając styropian do ocieplenia ścian zewnętrznych, należy pamiętać, że materiał będzie chronił budynek przed niskimi i wysokimi temperaturami przez cały okres eksploatacji budynku, co najmniej kilkadziesiąt lat. Wymiana styropianu lub doklejanie kolejnych warstw jest rozwiązaniem kosztownym i często kompromisowym. Ochrona ścian zewnętrznych przy użyciu szarych płyt jest znacznie lepsza niż przy zastosowaniu zwykłego białego styropianu.

Jakim styropianem ocieplić dom, aby zapewnić jego energooszczędność

Obecnym standardem ocieplenia ścian zewnętrznych dla nowobudowanych domów, które można nazwać mianem budynku energooszczędnego jest 20 cm warstwa styropianu grafitowego TERMONIUM PLUS o współczynniku (lambda) ʎ= 0,031 W/mK. Podobnie jest przypadku podłóg na gruncie, chociaż tutaj grubość izolacji o takim samym współczynniku wynosi zazwyczaj 15 cm. Z kolei w przypadku stropów lub dachów jest to jeszcze więcej, a grubość ocieplenia sięga niejednokrotnie ponad 30 cm.

Przykładowo płyty styropianu grafitowego typu „fasada” o grubości 20 cm i współczynniku λ=0,031W/mK (co jest standardem ocieplania ścian budynków energooszczędnych) będą lepiej izolować budynek niż zwykły styropian o grubości 27 cm.

W przypadku nowobudowanych budynków lub poddawanych termomodernizacji, poziom ochrony cieplnej budynku i związane z tym zapotrzebowanie budynku na energię jest podstawą do zaprojektowania urządzeń grzewczych lub chłodzących. Logiczne jest, że budynki słabo izolowane będą potrzebowały urządzeń energetycznych o dużej mocy, co przekłada się na wyższy koszt ich zakupu i eksploatacji. Dlatego warto ocenić obecny stan użytkowanego budynku, odczucie użytkowników, koszty ogrzewania i podjąć właściwą decyzję o dociepleniu. Inaczej sprawy się mają przy planowaniu budowy nowego budynku, gdzie projekt może zostać wykonany na miarę własnych preferencji i potrzeb inwestora. Nie ma jednego schematu, który pozwoliłby uzyskać taki sam efekt we wszystkich przypadkach, dlatego oceny techniczne budynku lub projektu należy przeanalizować indywidualnie najlepiej z audytorem, czyli osobą zajmującą się zawodową obliczaniem charakterystyki energetycznej budynków.

Jakie korzyści zyskuje użytkownik komfortowego domu?

Ocieplenie budynku to podstawowy etap jaki należy wykonać i od którego zależą późniejsze koszty ogrzewania z którymi będzie musiał sobie poradzić użytkownik. Fajnie jak koszty są niewielkie, a komfort mieszkania bardzo wysoki. By taki cel osiągnąć należy już na etapie projektu zaplanować optymalne rozwiązania. Spełnienie minimalnych wymagań prawnych, które z dniem 1 stycznia 2021r weszły w życie wymaga zastosowania solidnej warstwy ocieplenia dla wszystkich elementów narażonych na wychłodzenie (lub przegrzanie): ściany zewnętrzne, podłogi na gruncie, stropy nad ogrzewanymi pomieszczeniami, ściany fundamentów, itp. Rodzaj i grubość płyt styropianowych jakie będą chroniły budynek uwzględnia się już na etapie projektowania.

Decyzje o wykonaniu docieplenia ścian budynku w większości przypadków są podyktowane doświadczeniem użytkowania budynku. Dynamicznie rosnąca świadomość społeczeństwa w zakresie zużywania coraz mniejszej ilości energii na cele grzewcze i tym samym zmniejszenie emisyjności szkodliwych gazów jest bardzo pocieszająca.

 

Co daje ocieplenie domu? Za podjęciem prac dociepleniowych zazwyczaj decydują następujące czynniki:

1. Ekonomiczny

   Ponieważ kompletny system ociepleń, który chroni ściany i inne elementy budynku z zewnątrz, zapobiega nadmiernym stratom ciepła i pozwala utrzymać wewnątrz domu odpowiednią dla ludzi temperaturę niskim nakładem kosztownej energii (gaz, olej, prąd węgiel, itp.). Finalnie to, ile daje ocieplenie domu, zależy od wcześniejszych strat ciepła oraz zastosowanych rozwiązań. Koszty ocieplenia budynku zwracają się najszybciej przy zastosowaniu kompletnego systemu ETICS

2. Zdrowotny

   Czynnik zdrowotny, o jeszcze większym znaczeniu niż czynnik ekonomiczny, ponieważ ocieplenie budynku ma bardzo duży wpływ na zdrowie jego użytkowników. W obiektach o bardzo słabej izolacji cieplnej lub przy jej braku, by zapewnić zimą odpowiednią temperaturę wewnątrz pomieszczeń montuje się grzejniki o dużej mocy, które pracują ciągle na wysokich temperaturach. W wyniku tak intensywnej pracy systemu ogrzewania powietrze, stykając się z gorącym grzejnikiem, zaczyna intensywnie cyrkulować w pomieszczeniach (jest to zjawisko konwekcji – unoszenie się cieplejszych mas powietrza), transportując ze sobą kurz, który, jak wiadomo, może zawierać alergeny, roztocza, itp. Dodatkowo powietrze poprzez nieustanną styczność z gorącymi grzejnikami traci odpowiednią wilgotność, stając się suche, co wraz z unoszącym się kurzem może powodować choroby dróg oddechowych.

3. Estetyczny

   Estetyka to czynnik, który ma duży wpływ na podjęcie decyzji o wykonaniu prac ociepleniowych. Wielość i różnorodność rozwiązań systemowych dostępnych na rynku pozwala dziś nadać elewacji dowolny indywidualny charakter i w ten sposób wyróżnić budynek. Inwestor ma do wyboru bogactwo kolorystyki oraz rodzajów zewnętrznych wypraw tynkarskich – obok tradycyjnych także nowoczesnych tynków np. imitujących cegłę, drewno, kamień czy stal.

 

Zatem zapewnienie odpowiedniego komfortu cieplnego nie wynika tylko z mniejszej lub większej ilości zużywania energii potrzebnej na ogrzewanie (nawet jeśli ktoś nie liczy się z kosztami energii), ale przede wszystkim z kompleksowego podejścia do osiągniecia komfortu. Raczej nikt, jeśli nie musi, nie chce mieszkać lub pracować w budynku, który chociaż zużywa dużo energii, w dalszym ciągu jest „zimny”, i na dodatek jego wygląd zewnętrzny nie jest estetyczny.

Co jeszcze daje ocieplenie domu?

Docieplanie jest też postrzegane jako dobre, prospołeczne działanie (dbałość o środowisko, mniejsze zanieczyszczenie powietrza, itp.). Jeszcze do niedawna widok gęstego dymu snującego się z komina był powszechnie akceptowalny. Obecnie taki widok w okresie grzewczym jest już mocno krytykowany i coraz większa część użytkowników będzie kierować się bodźcem zmiany sposobu ogrzewania. By ten zabieg miał sens i nie spowodował drastycznego podniesienia kosztów ogrzewania, konieczne jest docieplenie budynku, a przy okazji poprawa jego o estetyki. Wszystkie te korzyści warto wziąć pod uwagę, odpowiadając sobie na pytanie, czy warto ocieplać dom styropianem.

Wymarzony dom, poza funkcjonalnością i estetyką, powinien nieść także wysokie walory komfortu i być tani w ogrzewaniu, dlatego by osiągnąć przyjęte założenia dotyczące zapotrzebowania budynku na energię, nie należy zamieniać materiałów lub zmniejszać ich grubości. Jeśli zastanawiasz się, czy warto ocieplić dom, sprawdź jakie korzyści niesie zastosowanie optymalnej izolacji cieplnej dla domowników:

• mniejsze zużycie energii – skutkuje mniejszymi rachunkami za ogrzewanie, większymi oszczędnościami przez sezon grzewczy trwający w Polsce ponad pół roku, co w wymiarze kilkudziesięciu lat eksploatacji daje pokaźne kwoty oszczędności. Sam przekonaj się na własnych oszczędnościach, ile daje ocieplenie domu!
• odporność budynku ocieplonego na szybkie wychłodzenia w zimie i przegrzewania podczas upałów – ogromny wpływ na komfort użytkowania przy krótkotrwałych (kilkudniowych) spadkach temperatur w okresie wiosennym lub wczesno jesiennym;
• stabilność utrzymywanej wewnątrz temperatury na wszystkich powierzchniach (podłogi, ściany wewnętrzne, itp.);
• wymienniki ciepła (grzejniki) pracują na niższych temperaturach, nie wysuszają powietrza i nie powodują cyrkulacji powietrza powodującej dyskomfort mieszkańców i co najważniejsze transport kurzu, roztoczy i rozmaitych alergenów. Przy nieocieplonych budynkach grzejniki pracują na wyższych temperaturach by osiągnąć dostateczną temp. Wewnątrz pomieszczeń. Tym samym wysuszają powietrze i wprowadzają go w ruch, Suche powietrze transportuje alergeny i wysusza śluzówki, powodując dolegliwości dróg oddechowych;
• (węgiel kamienny, gaz, olej opałowy, itp.), mniejsza emisja zanieczyszczeń – głównego powodu smogu; dbanie o środowisko;
• zastosowanie odpowiedniej izolacji cieplnej jest podstawową czynnością poprzedzającą montaż zaawansowanych technologicznie urządzeń grzewczych (kotły gazowe, pompy ciepła, klimatyzatory), wentylacyjnych (rekuperatory z wymiennikami ciepła). Budynek o dużym zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania potrzebuje zainstalowania urządzenia grzewczego o większej mocy. Im większa moc urządzenia grzewczego tym większe koszty jego zakupu i późniejszej eksploatacji.

 

Wybierając materiały do ocieplania ścian zewnętrznych należy wziąć pod uwagę fakt, że powinien to być kompletny system ociepleń objęty dokumentem o nazwie: Krajowa (lub Europejska) Ocena Techniczna i pochodzić od jednego producenta. Inwestor ma wówczas gwarancję kompatybilności poszczególnych składników, tzn. że produkty zostały sprawdzone w ramach wielu badań aprobacyjnych, a ich zastosowanie zgodnie z projektem i zaleceniami wykonawczymi będzie trwałe i efektywne przez długi okres użytkowania. Kompletny System Ociepleń Termo Organika jest objęty w/w dokumentami, a dodatkowo posiada rekomendacje wydane np. przez Instytut Techniki Budowlanej. Taka metryka pochodzenia zapewnia o kompatybilności i wzajemnym dopasowaniu ze sobą poszczególnych składowych systemu: styropian, tynki, kleje, preparaty gruntujące, siatki, itp.

Jakie rozwiązanie wybrać?

Systemy zewnętrznego izolowania ścian budynków przy użyciu materiałów termoizolacyjnych są rozwiązaniem najczęściej wybieranym przez inwestorów. Bezspornym argumentem za stosowaniem metody ETICS jest fakt, że ta technologia została zweryfikowana w praktyce, w blisko 40 letnim okresie użytkowania. Ogromna liczba budynków z zastosowanym ociepleniem ścian w pełnym systemie udowadnia, że metoda jest bezpieczna dla użytkowników, trwała i skuteczna. Nie oznacza to, że jest niezniszczalna i bezobsługowa, ale wykonując okresowe przeglądy i prace renowacyjne można utrzymać fasadę w bardzo dobrym stanie przez wiele lat, a w sytuacji mocnego zabrudzenia, można bez większego trudu wykonać prace renowacyjne zyskując nowy estetyczny wygląd.

Kompletny System Ociepleń ETICS zachowuje niezmiennie swoje właściwości podczas eksploatacji budynku. Warunkiem uzyskania trwałości liczonej na dziesięciolecia jest jednak bezbłędne wykonawstwo i wzajemna zgodność poszczególnych elementów składowych zarówno pod względem mechanicznym jak i chemicznym. Potwierdzeniem kompatybilności poszczególnych składników jak płyty termoizolacyjne, tynki, farby, kleje, i innych materiałów tworzących system ociepleń jest wspomniana już aprobata lub ocena techniczna, uzyskana po przebadaniu wyrobu w niezależnym wyspecjalizowanym laboratorium. Przed zakupem dobrze jest sprawdzić jakie rekomendacje posiada wybrany system ociepleń.

Checklista prac ociepleniowych, czyli jak uniknąć błędów przy ocieplaniu ścian zewnętrznych

• Stosowanie kompletnego producentów – systemowe rozwiązanie posiada krajową lub europejską ocenę techniczna (KOT, EOT), tylko jako spójny zestaw materiałów, po przeprowadzeniu odpowiednich badań. Współdziałanie produktów pochodzących z różnych systemów nie jest zbadane! Zastosowanie materiałów nie wchodzących w skład systemu jest najczęściej powodem oddalenia ewentualnych roszczeń z tytułu reklamacji.
• Zabezpieczenie robót elewacyjnych – stosowanie siatek ochronnych na rusztowaniach, które ograniczają oddziaływanie warunków atmosferycznych na wykonywane prace. Ważne podczas przyklejania styropianu szarego.
• Sprawdzenie powierzchni na której będzie mocowane ocieplenie – brak oceny geometrii ścian: ich równości oraz odchylenia od pionu, wiąże się ze zwiększonym zużyciem zaprawy klejącej, a nawet ze zróżnicowaniem grubości płyt termoizolacyjnych.
• Przygotowanie podłoża przed przyklejeniem płyt – przyklejanie płyt styropianowych powinno być zawsze poprzedzone przygotowaniem podłoża (oczyszczenie z kurzu, luźnych cząstek, usunięcie starych kruszących się tynków, itp.), wykonanie gruntowania preparatem gruntującym, szczególnie dla podłoży bardzo nasiąkliwych w celu zmniejszeni chłonności.
• Nakładanie kleju zgodnie z instrukcją – klejenie płyt poprzez nałożenie kleju metodą pasmowo-punktową lub na całą powierzchnię płyty. Nieprzestrzeganie powyższych zaleceń może powodować osłabienie przyczepności. Niepodparte krawędzie płyt uginają się, co utrudnia prawidłowe wykonywanie kolejnych etapów prac, skutkując brakiem trwałości całego układu ociepleniowego.
• Przyklejanie płyt termoizolacyjnych z przewiązaniem – co dotyczy zwłaszcza krawędzi budynków. W efekcie na elewacji mogą później pojawić się pęknięcia. Płyty muszą być układane na mijankę, każdy kolejny rząd z przesunięciem krawędzi, najlepiej o połowę długości płyty.
• Stosowanie listew i profili kątowych – obowiązkowo przy obróbce otworów okiennych i drzwiowych, wszystkie narożniki bryły budynku i w miejscach, gdzie następuję zmiana grubości. Szczególnie ważne są też miejsca strefy cokołowej, gdzie część elewacji zazwyczaj w strefie cokołu zmienia grubość izolacji (listwy z kapinosem)
• Odpowiednie zakład siatki zbrojeniowej – brak zachodzenia na siebie kolejnych pasów siatki zbrojącej może być przyczyną podłużnych pęknięć na elewacjach. Pasy siatki muszą zachodzić na siebie na około 10 cm tworząc ciągłą warstwę zbrojącą.
• Zbrojenie diagonalne, w narożach otworów okiennych i drzwiowych – to bardzo ważny detal zbrojenia w narożach w postaci ukośnych pasów z siatki wklejanych pod kątem 45⁰ (względem pionu/poziomu) – ich brak może być przyczyną powstawania ukośnych pęknięć w tych miejscach.
• Wypełnianie szczelin i nieciągłości izolacji pianą uszczelniającą PVC– niedopuszczalne jest wypełnienie ewentualnych szczelin na połączeniach płyt styropianowych zaprawą klejącą cementową. Spoiny z zaprawy stają się mostkami termicznymi. Błąd taki ujawnia się także w postaci plam na elewacji. Szczeliny zaleca się uzupełnić pianką poliuretanową.
• Wyrównanie warstwy izolacji przed wykonaniem warstwy zbrojonej – zabieg ma na celu usuniecie ewentualnych nierówności powstałych podczas przyklejania. Dodatkowo może też zwiększać przyczepność kleju do zatapiania siatki. Może wpływać na trwałość i estetykę elewacji. Przetarcie izolacji może być wykonane za pomocą mechanicznych urządzeń do szlifowania z odciągiem pyłu lub ręcznych tarek, a pozostałości po szlifowaniu można usunąć za pomocą odkurzacza przemysłowego.
• Poprawność osadzenia łączników mechanicznych (kołków) – jeśli ich zastosowanie jest wymagane w projekcie, to należy stosować technikę montażu chowającą talerzyk kołka w warstwie izolacji, gdzie następnie otwór montażowy zostanie zamknięty zaślepką styropianową. W innym przypadku powstaje niejednorodne podłoże, które będzie odróżniać się od pozostałych części elewacji tzw. Efekt biedronki.
• Brak uszczelnień przy ościeżnicach i obróbkach blacharskich – styki tych elementów z ociepleniem musza być wypełnione materiałem uszczelniającym – impregnowaną taśmą rozprężna lub uszczelniaczem. Brak uszczelnienia powoduje utratę szczelności budynku i może być przyczyną zawilgocenia w wyniku migracji wody deszczowej pod płyty termoizolacyjne.